نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
به گزارش تالشان نیوز ؛ روز پنجشنبه یک دی ماه سال ۱۴۰۱ معادل ۲۲ دسامبر ۲۰۲۲ میلادی خبر فوت یکی از تاثیرگذارترین چهره های سیاسی نظامی و فرهنگی تالشان در آن سوی مرزها منتشر شد.
علی اکرم همت زاده ژنرال بلند پایه نظامی جمهوری آذربایجان که به سبب مبارزات خود با نفوذ پانترکیسم در نقاط تالش نشین کشور آدربایجان و همچنین مواضع صریح خود مبنی بر ایراندوستی و ایرانی بودن تالشان انسوی مرز و حفظ هویت قومی و فرهنگی همواره مورد غضب حکومت مرکزی آذربایجان بود، سرانجام پس از تحمل سالها زندان و تبعید در کشور هلند در گذشت.
علی‌اکرم همت‌اف در سال ۱۹۴۳ در لریک آذربایجان بدنیا آمد. وی دانش‌آموخته انستیتو پلی‌تکنیک باکو است. پس از پایان دوران تحصیل ، مدیر یک کارخانه موتورسازی در شهر لنکران شد و در همان زمان با سودابه رسول اف ازدواج نمود.
همت اف تدریجا وارد صحنه های سیاسی شد و همکاری اش را با احزاب آغاز کرد و به سرعت مورد توجه قرار گرفت و سر انجام در زمره بنیان‌گزاران جبهه خلق آذربایجان قرار گرفت.
پس از سقوط شوروی و به قدرت رسیدن حزب جبهه خلق در آذربایجان ، علی اکرم به سمت معاون وزارت دفاع منصوب گردید . او با آغاز جنگ قره باغ ، به جبهه رفت و جنگ را تا آستانه پیروزی رهبری کرد .
در آن زمان (سال ۱۹۹۳) در پارلمان جمهوری آذربایجان پیشنهاد شد که به سرهنگ علی اکرم به پاس سوابق درخشان و ابراز دلاوری در جنگ قره باغ ، مدال قهرمانی داده شود ولی حیدر علی اف رئیس وقت پارلمان با آن پیشنهاد مخالفت کرد و دلیل مخالفتش هم غیر آذری بودن علی اکرم عنوان شد .
این عضو جبهه خلق و معاون وزیر دفاع جمهوری آذربایجان، پس از شنیدن این خبر و خشمگین از اینکه جریان حاکم بر کشورش تالشان را شهروند درجه دوم می داند و آنان را لایق قهرمان شدن نمی داند ، راهی زاد بوم خود شد و پس از انجام مذاکراتی با نخبگان فرهنگی و سیاسی تالش، و آن منطقه ( حد فاصل بین رود های آستارا رود و کورا) را جمهوری خودمختار تالش – مغان اعلام کرد و زمام امور آن جمهوری در دست یک شورای رهبری موقت قرار گرفت .
شورای رهبری مذکور با استفاده از آن شرایط در روندی دمکراتیک با مراجعه مستقیم به آراء مردم مجلس ملی تالش مغان را تشکیل داد و سپس با برگزاری انتخاباتی دیگر ، سرهنگ همت اف به سمت رئیس جمهور تالش مغان برگزیده شد .
در همان زمان اوایل ماه ژوئن سال ۱۹۹۳ در شهر گنجه تحرکاتی به رهبری «صورت حسین‌اف» با هدف کودتا بر علیه دولت مرکزی ابوالفضل ائلچی بیگ صورت گرفت.
حیدر علی اف که ناظر وقایع جنوب کشور بود ، به سرعت با صورت حسین اف وارد مذاکره شد و با اعطاء سمت نخست وزیری به او ، امنیت را به باکو بازگرداند و سپس با ایجاد رعب و وحشت در دل ساکنین حوزه جمهوری خودمختار تالش – مغان ، توانست چند هزار تن از مردم استان لنکران را در مقابل مقر همت اف وادار به تجمع و تظاهرات علیه او نماید.
همت اف و اعضای کابینه اش که می دانستند مقاومت در برابر ارتش تحت امر حیدر علی اف منجر به خون ریزی و برادرکشی خواهد شد ، دست از مقاومت کشید و در حالی که قصد خروج از کشور را داشت ، دستگیر گردید و راهی زندان شد .
دادگاه آذربایجان در سال ۱۹۹۵ وی را به اعدام محکوم کرد، اما پس از فشارهای گوناگون جهانی بر جمهوری آذربایجان این حکم به حبس ابد تخفیف داده شد و او تا سال ۲۰۰۴ در زندان بسر برد. در این زمان وی به وسیله سازمان‌های جهانی حقوق بشر مانند عفو بین‌الملل و نیز شورای اروپا زندانی سیاسی شناخته شد.
از این رو با درخواست شورای اروپا محاکمه‌ای دوباره برای وی صورت گرفت. به گزارش دیدبان حقوق بشر وی در دوران زندان تحت خشونت و بدرفتاری ماموران قرارگرفته بود.
سیدیکی کابا نماینده فدراسیون حقوق بشر، در نامه ای سرگشاده به الهام علی اف از وضعیت نابسامان همت‌زاده در زندان انفرادی و جلوگیری از کمک‌های پزشکی و غیره به او انتقاد کرده بود. وی در زندان مبتلا به سل شد و همهٔ دندان‌هایش را از دست داد.
به همین دلیل در سال ۲۰۰۴ از زندان آزاد شد اما تابعیت آذربایجانی از او گرفته شد از این رو از آن زمان تا پایان عمر خود را در هلند به همراه خانواده‌اش به سر برد.
همت زاده در مهرماه سال ۱۳۸۷ نامه‌ای سرگشاده به مردم ایران نوشت و ضمن اشاره به لغو قراردادهای گلستان و ترکمنچای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، از آن‌ها برای احقاق حقوق هموطنانشان آن‌سوی مرزها درخواست کمک نمود
وی در بخشی از نامه ی خود که هیچ پاسخی از سوی مراجع رسمی دریافت نکرد اورده است :
سرنوشت اینگونه رقم زده است که بخشی جدایی ناپذیر از دولت قدرتمند ایران ، و مردم تالش به عنوان یکی از اقوام کهن ایرانی ، تقریبا به مدتی نزدیک به ۲۰۰ سال در نتیجه خیانت سلسله قاجار که در قرن ۱۹ میلادی سلطنت ایران را به دست آورده بود ، با سیم خاردار به دو نیم تقسیم شد .
در تمامی این مدت ، تالش ها با تبعیض قومی – ملی بی سابقه ای مواجه شدند ، به ویژه پس از فروپاشی شوروی و پیدایش دولت باکو طی ۱۷ سال اخیر تقریبا با خطر محوشدن از صحنه تاریخ مواجه شده اند.
ما تالش ها از کل دنیا و در وهله نخست از وطن تاریخی خود ایران و رهبری آن ، یاری به ملت خود (تالش ها) و جلوگیری از محوشدن آن را خواهانیم
ما تالشی ها افتخار می کنیم که ریشه مان ایرانی است و خودمان را از ایران و وطن تاریخی مان نمی توانیم جدا تصور کنیم. به رغم همه تعقیب ها و سرکوب ها ، محبت به ایران در دل های ما ابدی است. اما جای تاسف دارد که چنین محبتی را از طرف حکومت ایران در قبال خودمان مشاهده و احساس نمی کنیم
منابع : پایگاه تالشان شناسیویکی پدیافضای مجازیتاریخ تالش دکتر عبدلی