شمالِ ناآرام؛

چرایی درگیری‌های بومیان و مسافران در تالش و راه‌های برون‌رفت

 شمال ایران، به‌ویژه استان گیلان و شهرستان تالش، سال‌هاست یکی از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری ایرانیان است. طبیعت بکر، جنگل‌های انبوه، سواحل آرام و فرهنگ غنی تالشی، این منطقه را به نقطه‌ای کم‌نظیر برای سفر بدل کرده است. اما در کنار این ظرفیت‌ها، هر ساله اخبار ناخوشایندی از درگیری‌ها و حتی حوادث خونین میان مسافران و بومیان منتشر می‌شود؛ رخدادهایی که نه تنها امنیت و آرامش منطقه را خدشه‌دار می‌کند، بلکه آینده گردشگری پایدار شمال را نیز تهدید می‌سازد.

تالشان نیوز یادداشتی از دکتر وحید فرحی : چرایی بروز تنش‌ها

۱٫ شکاف فرهنگی و اجتماعی

مسافران عمدتاً از کلان‌شهرها یا مناطق مختلف کشور به شمال می‌آیند و سبک زندگی متفاوتی دارند. در مقابل، جامعه تالشی با هویت فرهنگی ویژه و حساسیت‌های خاص مذهبی و اجتماعی زندگی می‌کند. هنگامی که مسافران بدون آشنایی و رعایت این حساسیت‌ها به منطقه وارد می‌شوند، سوءتفاهم‌ها و تعارض‌ها اجتناب‌ناپذیر است.

۲٫ فشار بر زیرساخت‌ها و منابع طبیعی

افزایش جمعیت فصلی در تالش، بار مضاعفی بر جاده‌ها، منابع آبی، خدمات شهری و محیط زیست تحمیل می‌کند. بومیان این فشار را به‌طور مستقیم لمس می‌کنند: از ترافیک‌های طولانی گرفته تا کوه زباله‌هایی که در حاشیه رودخانه‌ها انباشته می‌شود. این نارضایتی به‌تدریج در قالب تنش‌های اجتماعی بروز پیدا می‌کند.

۳٫ احساس نابرابری اقتصادی

گرچه حضور گردشگران می‌تواند محرک اقتصادی باشد، اما واقعیت این است که سهم بومیان از این درآمدها ناچیز است. سود اصلی به جیب سرمایه‌گذاران غیرمحلی یا مالکان ویلاها می‌رود. در نتیجه، بخشی از جامعه تالشی نه تنها بهره‌مند نمی‌شود، بلکه شاهد تغییر کاربری زمین‌ها و افزایش قیمت مسکن است که زندگی روزمره آن‌ها را دشوارتر کرده است.

۴٫ ضعف در مدیریت گردشگری

نبود برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری جامع برای مدیریت گردشگران، به هرج‌ومرج در استفاده از فضاهای عمومی می‌انجامد. نبود کمپینگ استاندارد، محدودیت پارکینگ و کمبود نظارت انتظامی، همه زمینه‌ساز اصطکاک میان مردم محلی و مسافران است.

۵٫ حادثه‌خیزی و وقوع درگیری‌های شدید

در سال‌های اخیر، چندین مورد نزاع منجر به جرح و حتی قتل در تالش و دیگر نقاط شمالی گزارش شده است. این حوادث که گاه بر سر مسائل ساده‌ای همچون جای پارک خودرو یا رعایت نکردن نوبت رخ داده‌اند، نشان از شکنندگی روابط میان مسافران و بومیان دارد.

پیامدهای استمرار وضعیت موجود

افزایش بی‌اعتمادی و نگاه منفی بومیان به گردشگران

آسیب به جایگاه شمال به‌عنوان مقصد محبوب سفر

کاهش سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری به دلیل ناامنی اجتماعی

گسترش احساس محرومیت و نارضایتی در جامعه محلیراهکارهای پیشنهادی

۱٫ فرهنگ‌سازی هدفمند برای گردشگران

اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها، بروشورها و کمپین‌های دیجیتال درباره فرهنگ محلی، حساسیت‌ها و قوانین اجتماعی می‌تواند آگاهی گردشگران را بالا ببرد.

۲٫ تقویت زیرساخت‌های گردشگری

ایجاد کمپینگ‌های مجهز، ساماندهی سواحل، مدیریت ترافیک و توسعه خدمات عمومی، از فشار مستقیم بر زندگی بومیان می‌کاهد.

۳٫ توزیع عادلانه منافع اقتصادی

حمایت از بازارچه‌های محلی، گردشگری روستایی و صنایع دستی می‌تواند درآمد مستقیم برای مردم منطقه ایجاد کند و حس عدالت را تقویت نماید.

۴٫ ایجاد پلیس گردشگری و میانجی‌گری محلی

استقرار نیروهای انتظامی آموزش‌دیده در حوزه گردشگری و بهره‌گیری از افراد معتمد محلی برای میانجی‌گری در اختلافات، مانع از تشدید درگیری‌ها می‌شود.

۵٫ مدیریت مشارکتی گردشگری

حضور شوراهای محلی در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با مدیریت گردشگران، نه تنها کارآمدتر است بلکه حس تعلق و مشارکت بومیان را افزایش می‌دهد.

جمع‌بندی

تالش و دیگر مناطق شمالی کشور می‌توانند به‌عنوان الگوی گردشگری پایدار در ایران مطرح شوند. اما تداوم درگیری‌ها و نزاع‌های سالانه، تهدیدی جدی برای این آینده روشن است. اگر دولت، جامعه محلی و گردشگران به‌طور مشترک در مسیر احترام متقابل، مدیریت هوشمندانه و تقسیم عادلانه منافع حرکت نکنند، شمال زیبا به جای مقصدی امن و جذاب، به کانونی از تنش و ناامنی بدل خواهد شد.