پویایی و پایداری جنگل نیازمند نگاه علمی تحت نظر مجریان طرح های جنگلداری

چکیده ای از رساله ی دکتری بهروز کرمدوست مریان ” دکتری تخصصی مدیریت و اقتصاد منابع طبیعی از دانشگاه سراسری ارومیه “

به گزارش تالشان نیوز شیوه ی مدیریت جنگل های شمال کشور به عنوان میراث طبیعی با اهمیت در چرخه اکوسیستم  سالهاست محل بحث و گفتگو مختلف در میان کارشناسان امر جنگل و منابع طبیعی است .

این مباحثات پس از اجرای طرح تنفس و خارج شدن مجریان طرح های جنگل داری از مدیریت جنگل به اوج خود رسید.

دکتر بهروز کرمدوست فارغ التحصیل رشته ی مدیریت و اقتصاد منابع طبیعی از دانشگاه سراسری ارومیه یکی از آن دسته کارشناسانیست که مقالات بسیاری از وی در نشریات علمی و رسانه ای در مخالفت با شیوه ی مدیریت جنگل تحت عنوان طرح تنفس به چاپ رسیده است

کرمدوست در گفتگو با تالشان نیوز میگوید : ابتدا باید بپذیریم و این نگاه را در جامعه حاکم کنیم که جنگل یک ثروت ملی است و نداشتن برنامه علمی و رها سازی آن یعنی هدر رفت یک سرمایه ملی بسیار با ارزش که با زندگی پیرامونی ما رابطه مستقیم دارد .

وی ادامه میدهد : قطعا ادامه ی طرح تنفس به شیوه ی کنونی و تداوم اجرای آن به مثابه رهایی جنگل است و نتایج آن نسبت به شیوه ی مدیریت سابق نه تنها پیشرفتی را در ارزیابی ها و شاخص های علمی مختلف نشان نمیدهد بلکه نتایج علمی محققان و پژوهشگران نشان از آن دارد که بسیاری از شاخص های علمی در عرصه های جنگلی در پی اجرای طرح تنفس روند معکوس و تنزلی به خود گرفته است که میتواند پویایی و پایداری جنگل ها ی کوهستانی را به مخاطره بیاندازد.

این کارشناس جنگل به همین منظور و برای هر چه روشن تر شدن نتایج معکوس طرح تنفس در عرصه های جنگلی کوهستانی در رساله ی دکتری خود از ادامه مدیریت علمی بهره برداری جنگل و ترجیح ان بر طرح تنفس جنگل کوهستان دفاع کرده است.


در بخشی از چیکیده پایان نامه دکتر بهروز کرمدوست که حاصل تحقیقات میدانی دوساله در خصوص ارزیابی شاخص و معیارهای جنگل شناسی در دو شیوه و نگاه مدیریتی  طرح تنفس و مدیریت مجری طرح جنگلداری ، آمده است :

هدف اصلی مطالعه و تحقیق حاضر، ارزیابی تأثیرات مدیریت جنگل شناسی همگام با طبیعت (شیوه تک گزینی) بر برخی ویژگیهای کمی و کیفی و همچنین برخی شاخصهای خدمات اکوسیستمی  تنظیمی و حمایتی توده های جنگلی منطقه شفارود و مقایسه این شاخصها با توده های شاهد ( جنگل تنفس ) در آن منطقه است.

به منظور جمع آوری اطلاعات، چهار سری حوزه ۹ جنگل  شفارود در چهار طبقه ارتفاعی کمتر از ۶۰۰، ۶۰۰ تا ۱۰۰۰، ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ و بیشتر از ۱۵۰۰ متر از جنگلهای شفارود انتخاب شد.

در نهایت از هر سری یک پارسل مدیریت شده و یک پارسل شاهد با شرایط کاملا یکسان از نظر جهت، شیب، تیپ توده های جنگلی و دیگر شرایط فیزیوگرافی انتخاب شدند.

شبکه آماربرداری طراحی و در محیط Google Earth به طور تصادفی بر روی پارسل های مورد نظر قرار داده شدند.

در نهایت هر پارسل تعداد ۱۵ قطعه نمونه دایرهای به مساحت ۱۰ آر پیاده و برخی مشخصه های کمی و کیفی توده (آشکوب درختی و زادآوری) اندازه گیری و ثبت شدند.

به منظور برداشت نمونه خاک و لاشبرگ، قطعه نمونه از هر پارسل به صورت تصادفی انتخاب و نمونه های خاک، لاشبرگ برداشت شدند.

با استفاده از ویژگی های اندازه گیری شده ، شاخصهای برخی مشخصه های خاک اندازه گیری و محاسبه شدند.

همچنین شاخص ترسیب  و جذب کربن خاک و لاشبرگ از خدمات  اکوسیستمی تنظیمی و شاخصهای تنوع گونه های درختی، چرخه عناصر غذایی و حجم چوب  سرپا از خدمات حمایتی محاسبه شدند.

نتایج نشان داد که (فراوانی ) تراکم پایه ها در منطقه مدیریت شده بیشتر از منطقه شاهد است.

همچنین میانگین ترسیب و جذب کربن خاک  و لاشبرگ در منطقه جنگل مدیریت شده  بیشتر از منطقه جنگل ( شاهد تنفس جنگل) است

این موضوع به جهت جلوگیری از گرمایش زمین و تغییرات اقلیم مهم و اساسی میباشد

در رابطه با شاخصهای خدمات  اکوسیستمی تنظیمی و حمایتی نتیجه شد که مدیریت تک گزینی بر شاخصهای غنا ، تنوع و فسفر قابل جذب تاثیر معنی دار داشته و میانگین هر سه شاخص در منطقه مدیریت شده بیشتر از منطقه شاهد است.

در کل با توجه به نتایج به دست آمده مشاهده شد که شیوه مدیریت تک گزینی در جنگلهای شفارود تغییری مبنی بر خارج کردن اکوسیستم جنگل از مسیر پایداری و سلامت، ایجاد نکرده است.

چه بسا این روش مدیریتی علمی جنگل با اجرا و عملکرد مناسب در طول سالهای گذشته منجر به افزایش و استقرار پایه های زادآوری با فرم دانه زاد و کیفیت تنه عالی و خوب شده است.

لذا به نظر میرسد ادامه این نوع روش مدیریتی نه تنها در جنگل شفارود به عنوان نمونه ای از جنگلهای گسترده هیرکانی، بلکه در تمامی بخشهای قابل مدیریت این جنگلها، مناسب به نظر میرسد.

به گزارش تالشان نیوز  لازم به ذکر است نتیجه این یافته علمی اولین بار در جنگل شمال کشور انجام شده و در مجله علمی تخصصی توسعه جنگل کشور پذیرش شده است

گفتنیست دوره زمانی تحقیق از شروع تا خاتمه دوسال به طول انجامیده است

این تحقیق نتیجه  رساله دکتری و پایان نامه کرم دوست بوده و نامبرده از مدیران جنگل شفارود و در کارنامه خود معاون مدیر عامل و هیات مدیره  شرکت جنگل شفارود را داشته است