به مناسبت روز خبرنگار

سانسور یا خودسانسوری؛ تمام مسئله این است

بسیاری از مسئولان محلی، رسانه را نه رکن چهارم دموکراسی، بلکه ابزاری برای تبلیغ و تبرئه عملکرد خود می‌دانند. خبرنگاری که انتقاد کند، حقیقتی را منتشر سازد، یا در مصاحبه‌ای سخن غیررسمی مقامی را بازتاب دهد، بلافاصله با تهمت، تهدید یا شکایت مواجه می‌شود.

تالشان نیوز : انوشیروان مباشرامینی در یادداشتی نوشت : هفدهم مرداد در تقویم رسمی کشور به نام «روز خبرنگار» ثبت شده است؛ روزی که هرسال با پیام‌های تبریک، لوح‌های تقدیر و همایش‌های نمادین گرامی داشته می‌شود. اما این مناسبت، بیش از آنکه فرصتی برای جشن باشد، باید لحظه‌ای برای تأملی جدی‌تر باشد؛ نه بر جایگاه رسانه در شعار، بلکه بر واقعیت تلخ و گاه تلخ‌تر زیست حرفه‌ای خبرنگاران در ایران، به‌ویژه در استان‌ها و شهرستان‌ها.

خبرنگاری در معنای اصیل خود، صرفاً انتقال خبر نیست، بلکه پاسداری از حافظه عمومی، صدای مردم بودن، و بازتاب واقعیت‌هایی‌ست که گاه قدرت میل به انکار یا تحریف آن‌ها دارد. اما آنچه امروز با آن روبرو هستیم، فاصله‌ای عمیق میان تعریف واقعی خبرنگار و وضعیت موجود است.

بسیاری از مسئولان محلی، رسانه را نه رکن چهارم دموکراسی، بلکه ابزاری برای تبلیغ و تبرئه عملکرد خود می‌دانند. خبرنگاری که انتقاد کند، حقیقتی را منتشر سازد، یا در مصاحبه‌ای سخن غیررسمی مقامی را بازتاب دهد، بلافاصله با تهمت، تهدید یا شکایت مواجه می‌شود.

این ترس دائمی از اینکه «مبادا مطلبم به مذاق مسئولی خوش نیاید»، خبرنگاران را در دایره‌ای از سانسور و خودسانسوری اجباری گرفتار کرده است؛ وضعیتی که به تضعیف نقش اجتماعی رسانه و تهی‌شدن آن از محتوای جسورانه انجامیده، و رسانه‌ها را به بازنشرکننده بیانیه‌ها و بولتن‌ها تقلیل داده است.

در کنار این فشارها، بحران هویت حرفه‌ای نیز به خبرنگاری آسیب زده است. افرادی با کم‌ترین دانش و تنها با داشتن تریبونی مجازی یا دوربین تلفن همراه، ژست خبرنگاری می‌گیرند و در جلسات رسمی حضور می‌یابند؛ نه برای مطالبه‌گری، بلکه برای امتیازخواهی. این روند، هم اعتبار رسانه را زیر سوال برده، و هم اعتماد عمومی به خبرنگاران واقعی را فرسوده است.

از سوی دیگر، وضعیت معیشتی خبرنگاران واقعی نیز قابل چشم‌پوشی نیست. نبود امنیت شغلی، بیمه و حداقل امکانات کاری، در حالی ادامه دارد که خبرنگار باید شبانه‌روز، بی‌مزد و منت، در صحنه بحران‌ها و رویدادها حاضر باشد.

به‌راستی چند مدیر محلی حاضرند با خبرنگار منتقد، منصفانه و مسئولانه گفت‌وگو کنند، بی‌آنکه به شکایت متوسل شوند؟

روز خبرنگار، بیش از آنکه روز تجلیل باشد، باید روز پاسخ‌گویی باشد؛ روزی برای طرح این پرسش‌ها که: با خبرنگاران خود چه کرده‌ایم؟ چه بر سر رسانه‌های محلی آمده؟ و چرا حقیقت باید همواره در تعارف با قدرت، ناتمام و سربریده باقی بماند؟

سانسور یا خودسانسوری؛ تمام مسئله این است.